تنظیم رابطه کودک و تلویزیون !
تنظیم رابطه کودک و تلویزیون !

بارها در این چند ساله با مادران و پدرانی مواجه شده ایم که کودکان خود را وادار به تماشای برنامه های تلویزیون کرده اند و شاید چیزی مخرب تر از این برای کودک وجود نداشته باشد! یادمان باشد تلویزیون همانقدر که می تواند جذاب و آموزنده باشد، به همان میزان نیز می تواند در نقشی ترسناک، خسته کننده و مسخ کننده ظاهر شود.

حدود دو سال قبل بود که در یک برنامه رادیویی از یکی از مشاوران تربیتی کودک شنیدم طبق آخرین تحقیقات در موسسات روانشناسی کودک در ایالات متحده تماشای تلویزیون برای کودکان زیر دو سال ممنوع است و از دو سال تا هجده سالگی روزانه حداکثر دو ساعت تماشای تلویزیون مجاز می باشد. توضیح کارشناس برنامه این بود که اگر می خواهیم فرزندی متعادل داشته باشیم که تمامی ابعاد وجودی او با هم رشد کند و در فرآیند رشد و پرورش کودک خللی وارد نشود، باید برای رابطه تلویزیون و کودک تصمیم جدی بگیرید، چرا که تلویزیون تیغ دو دم می باشد. هم می تواند علیه شما ببرد و هم له شما.

راستی شاید این را هم دیده باشید که برخی از خانواده ها به اسم اینکه فرزند ما نباید افسوس زندگی دیگران را بخورد، هر چیزی را برایش مهیا می کنند و از قضا اینجا اصلاً قصد اینکه خود را راحت کنند؛ ندارند! خانواده ای که زمان های روزانه فرزند خود را با تلویزیون، ایکس باکس، پلی استیشن، پی اس پی و . . . پر می کنند برای اینکه راحت تر باشند نمی دانند که در حال ساخت چه نوع زندگی ای برای کودک خود هستند. آن ها علاوه بر رساندن آسیب های جدی مغزی و جسمی به کودک آینده او را در مسیری قرار می دهند که شاید به این راحتی ها قابل اصلاح نباشد.

صرفاً جهت اینکه بدانیم مهیا کردن تمام آن چیزی که کودک نیاز دارد برای او مفید نیست، شما را به خواندن رمان بسیار خواندنی “اِمیل” اثر ژان ژاک روسو دعوت می کنم. روسو در این کتاب درباره نحوه تربیت نوجوانان صحبت می کند و از جهاتی کتاب بسیار قابل استفاده است.

اما باید چه کرد؟! اصولا اینکه ما بخواهیم کودک تمام اوقات روز خود را به بهترین شکل ممکنه سپری کند کار درستی است؟ جالب است اینجا پاسخ روانشناسان یک نه بزرگ است! خصوصاً که در اغلب اوقات تشخیص ما از بهترین شکل ممکنه درست نیست.

تماشای تلویزیون

برگردیم به تلویزیون!

نگرانی ها معمولاً زمانی تشدید می شوند که فرزندان ما زمان زیادی را پای تلویزیون می گذرانند تا حدی که از انجام کارهای روزمره خود باز می مانند. مسئله ما این است که کودک زمان زیادی را پای تلویزیون می گذراند، البته اینکه خود ما در تشدید این مسئله موثر بوده ایم حرفی است که در زمان دیگری باید به آن رسیدگی شود. اما همین که ما می خواهیم زمان تماشای تلویزیون را محدود کنیم با واکنش کودک مواجه می شویم، واکنش هایی از جنس نق زدن، چانه زدن، قول دادن برای اینکه در دفعات بعد کمتر ببینند، پرخاشگری و . . . که همه این موارد ما را بر این وامی دارد که برای رسیدن به هدفمان به بحث و تهدید رو بیاوریم.

چرا بچه ها تماشای تلویزیون را دوست دارند؟

واضح است که دلایل و علل متعددی برای این قبیل واکنش ها وجود دارد و برای جلوگیری از آن ها ناگزیریم آگاهی خود را نسبت به آن ها بالا ببریم. تنها در این صورت است که می توان از بروز آن ها جلوگیری کرد و در اغلب اوقات پیشگیری بهتر از درمان است. پس در ادامه به مرور چند موردی می پردازیم که شاید راه برای ما ساده تر سازند:

۱. اشیای در حال حرکت توجه هر فردی را به خود جلب می کنند. شاید بسیار برایتان اتفاق افتاده باشد که ببینید بچه ها به محض شروع تبلیغات تلویزیونی مجدوب آن می شوند بی آنکه از محتوای آن سر در بیاورند. یک بچه ی هجده ماهه می تواند غرق در تلویزیون شود بی آنکه از محتوای آن سر در بیاورد. این مسئله در مورد یک دختر بچه هشت ساله و یک مرد چهل و هشت ساله نیز صدق می کند، می توانید امتحان کنید.

۲. استفاده از تلویزیون برای ایجاد سرگرمی آسان است چراکه به سادگی و با فشار دادن یک دکمه روشن می شود و به همین سادگی نیز شما می توانید برنامه دلخواهتان را پیدا کرده و تماشا کنید. برای دیدن برنامه ها نیز تلاش زیادی نباید کرد و جالب تر آنکه برای استفاده از تلویزیون آموزش های پیچیده ای وجود ندارد و حتی نیاز به کمک شخص دیگری هم نیست.

۳. جعبه جادو (تلویزیون) می تواند پاسخگوی نیازهای روحی و روانی کودک باشد چرا که به سادگی هر چه تمام تر رویاها را به واقعیت تبدیل می کند. رویاهایی که تحقق آن ها برای کودک بسیار دور می نماید با استفاده از تلویزیون به سادگی محقق می شوند، خودتان را جای کودکان بگذارید، شما بودید انتخاب دیگری داشتید؟!

۴. سریالی بودن اغلب برنامه های تلویزیون باعث می شود تا فرد همیشه پیگیر ادامه داستان باشد تا بتواند انتهای آن را کشف کند و همین موضوع باعث ترغیب به استفاده از جعبه جادو است!

۵. تلویزیون بسیار کار ما را ساده تر می کند! فرض کنید قرار است روزانه بیش از ۶ ساعت برای بازی با کودک خود وقت بگذارید تا هم انرژی او تخلیه شود و هم در حین بازی چیزی یاد بگیرد، در بقیه اوقات روز نیز شما باید مراقب او باشید تا رفتارهای پرخطر از او نبینید. حال تمام این روز سخت و طاقت فرسا با روشن کردن یک دکمه به روزی فرح بخش با زمان های بسیار باز تبدیل خواهد شد. کودک بدون هیچ آزار و اذیتی درگیر تماشای تلویزیون است و ما هم به فعالیت های مورد علاقه و یا کارهای روزانه خود می رسیم. پس بعید نیست که خود ما هم بچه ها را به تماشای تلویزیون ترغیب کنیم تا کار به جایی برسد که از این موضوع احساس خطر کنیم.

برای حل این مشکل چه باید کرد؟

یکی از بهترین روش ها برای پیشگیری از عادت کردن فرزندمان به تلویزیون ایجاد جذابیت در سایر بخش های خانه می باشد. بازی کردن و داستان گفتن از جمله کارهایی است که می توان در طول روز انجام داد. این حرف یعنی اینکه نباید تلویزیون را مقصر دانست بلکه این ما هستیم که کم کاری می کنیم. هر طور شده باید این عادت از سر کودکان بیفتد، نه به خاطر صرفاً تماشای تلویزیون که عوارض روحی و جسمی زیادی برای کودک دارد بلکه برای تقویت رابطه ما با کودکمان لازم است کودک قدری از تلویزیون فاصله بگیرید. اگر کودک به دلیل حضور تلویزیون از ما فاصله بگیرد، مطمئن باشید در موارد دیگر نیز چنین خواهد کرد. پس باید چه کرد؟

در ادامه به چند راهکار ساده می پردازیم که شاید تا حد زیادی مشکل را برای شما حل کنند:

۱. قوانین ثابتی داشته باشید و تحت هر شرایطی قوانین خود را عوض نکنید. یعنی نگویید “الآن خسته است، پس بگذارم راحت باشه”، یا نگویید “حالا این یک بار رو عیب نداره”. این بدین معنا نیست که در شرایط مختلف همیشه باید بر تصمیم خود بمانید، به این معناست که باید در شرایط مختلف کودک دچار سردرگمی نشود و از اصول ثابتی پیروی کنید.

۲. از غر زدن و تهدید کردن دوری کنید؛ زیرا کودک را نسبت به این مسئله حساس تر می کنید و تنها کافی است کودک بفهمد شما نسبت به موضوعی از خود ضعف نشان می دهید! در این صورت یا روی به مقابله می آورد و یا پنهان کاری می کند که در هر دو حالت چیز جالبی نخواهد بود.

۳. وقت بیشتری را برای آن ها صرف کنید و در بازی ها همراهشان باشید. این مورد شاید اس و اساس تنظیم رابطه کودک با والدین باشید که بدانیم باید وقت بیشتری را برای آن ها صرف کنیم. در این مورد هماهنگی پدر و مادر نیز بسیار مهم است تا نتیجه بهتری حاصل شود.

بازی با کودکان

۴. علایق جدیدی در کودکتان کشف و ایجاد کنید. می توانید انرژی آن ها را به سمت دیگری هدایت کنید که البته برای کودک نیز بسیار آموزنده خواهد بود. همین چند وقت پیش بود که این مورد را روی یک کودک تست کردم. کسی که علاقه ای به ساخت یک وسیله از خود نشان نمی داد با یک انرژی بسیار زیاد روزانه مشغول ساخت یک روبات شده بود و سرانجام هم به نتیجه رسید.

۵. اگر کودک از بودن ما لذت بیشتری ببرد، تماشای تلویزیون در اولویت بعدی قرار می گیرد. پس می توانید هنگام پخش برنامه های مورد علاقه ی آن ها، موقعیت های جذاب دیگری خلق کنید.

۶. بازی با همسالان بی تردید یکی از جذاب ترین کارها برای کودک است، پس شاید بتوان بخشی از زمان های هفتگی کودک را برای این موضوع اختصاص داد و برای آن برنامه ریزی ویژه کرد. در کنار این موضوع، کودکان از فعالیت های جسمانی لذت می برند، پس شاید بد نباشد برای اوقات ولو اندکی هم که شده فضای بازی را برای انجام اینچنین فعالیت ها در اختیار کودک بگذاریم. به زبان ساده یعنی کودک خود را به پارک ببرید، در حیاط خانه – البته اگر موجود است – فضایی را برای بازی کودک در نظر بگیرید و . . .

بازی با همسالان

۷. همیشه به دنبال ساده ترین راه حل نباشید. تبلت و تلویزیون و . . . آخرین گزینه تان باشند!

اگر شما هم موردی به ذهنتان می رسد که می تواند به دیگران کمک کند، بد نیست در همین جا به اشتراک بگذارید.

نظرات

دیدگاه خود را ارسال نمایید