خانواده هایی با بیشترین آسیب به کودکان
خانواده هایی با بیشترین آسیب به کودکان

تمام خانواده ها دوست دارند که کودکانشان در محیطی آرام بزرگ شوند و بهترین نوع تربیت برای آن ها اتفاق بیافتد. کودک برای کسب سلامت روانی و پیشرفت خود نیاز دارد تا از وابستگی کامل نسبت به خانواده به سمت استقلال حرکت کند و برای تحقق این موضوع چاره ای جز داشتن یک  محیط خانوادگی ثابت و ایمن وجود ندارد. محیطی که در آن کودک مورد قبول باشد، دوست داشته شود و انضباط متعادل و مستمری برایشان به وجود داشته باشد. فقدان هر یک از این موارد، کودک را مستعد بیماری روانی می کند.

خانواده های ناهماهنگ، جدا از آنکه زمینه ی بروز نابسامانی های روانی در زندگی آینده ی کودک را افزایش می دهند، می توانند در همان دوران کودکی هم تأثیراتی منفی زیادی بر کودک بگذارند و سلامت رفتاری و عاطفی او را با خطر مواجه کنند. برخی از مهم ترین عوامل آسیب رسان خانوادگی موارد ذیل اند:

۱. وجود روابط خانوادگی مختل

خانواده های ناهماهنگ محیط مناسبی برای رشد روانی کودک ندارند. وجود اختلالات درون خانواده جو آشفته ای ایجاد می کند که به طور مستقیم و غیرمستقیم حتی کودکان شیرخوار را هم تحت تأثیر قرار می دهد. کودک زیر یک سال هر چند مستقیماً در جریان اختلافات قرار نمی گیرد ولی پدر و مادر عصبی و آشفته، این آشفتگی را با رفتار خود به او هم انتقال می دهند.

۲. بیماری روانی یکی از والدین

وجود بیماری روانی در یکی از والدین تأثیراتی منفی بر کودک خواهد داشت. از آن میان اختلالاتی مثل افسردگی، مشکلات شخصیتی و انواع روان پریشی اهمیت بیشتری دارند.

۳. خانواده های تک فرزند

افراد بسیاری احساس می کنند که وجود خانواده های شلوغ و پرجمعیت موجب ایجاد تنش بالاتر خواهد شد و فرصت کافی برای رسیدگی به تک تک فرزندان را خواهد گرفت. اما به تجربه ثابت شده که بچه هایی که در خانواده های پرجمعیت بزرگ می شوند شادابی بیشتری نسبت به خانواده های کم جمعیت دارند. شاید این مشکل را دیده باشید که در بسیاری از خانواده های تک فرزند بچه ها با توهم روبرو هستند و در برخورد با دیگران خود را دارای چند خواهر و چند برادر می دانند و مدام با این معضل روبرو هستند که در آینده و با نداشتن خواهر و برادر چه کمبودهایی خواهند داشت.

۴. اعتیاد!

اعتیاد پدر یا مادر از مهم ترین عواملی است که یک خانواده را دچار آشفتگی می کند. کودکانی که در چنین خانواده ای به دنیا می آیند و رشد می کنند، مستعد بسیاری از نابسمانی های روانی خواهند بود.

طلاق-و-کودک

۵. طلاق یا فوت یکی از والدین

از دست دادن یکی از والدین نیز مانع مهمی در کسب سلامت روانی کودک است. این فقدان می تواند به دلیل طلاق یا فوت باشد. این اتفاق اگر در مورد مادر اتفاق بیافتد، برای کودکان شیرخوار ناگوارتر خواهد بود.

۶. ناهماهنگی تربیتی

والدینی که بیش از حد سختگیر یا لاابالی و بی توجه باشند، هر یک می توانند به نوبه ی خود بر رشد عاطفی و رفتاری کودک تأثیری منفی بگذارند. همچنین ناهماهنگی پدر و مادر در برقراری انصباط که یکی رفتاری را منع و دیگری به آن بی توجه یا حتی تشویقگر آن باشد، کودک را سردرگم و بلاتکلیف می کند و مانع ثبات شخصیتی وی می شود. این مورد شاید یکی از شایع ترین معضلات در خانواده های ظاهراً استاندارد باشد! یعنی ظاهر خانواده بسیار خوب است اما ناهماهنگی پدر و مادر، سلامت روانی کودک را در معرض خطر قرار می دهد.

بعضی کودکان به دلیل وضعیت خاصی که دارند، باید تحت مراقبت های ویژه ای قرار داشته باشند؛ زیرا نسبت به عوامل استرس زا زخم پذیری بیش تری دارند و حساس ترند. از جمله ی این کودکان مبتلایان به بعضی بیماری های جسمی هستند، بیماری هایی مثل آسم، دیابت (بیماری قند)، فلج مغزی و نقایص مادرزادی مثل بیماری های قلبی. این کودکان از نظر جسمی ممکن است توانایی کمتری داشته باشند و به خاطر بیماری خود تحت مداوا قرار گیرند. به علاوه فعالیت بدنی آن ها کمتر است و ممکن است در رقابت های جسمی با سایر کودکان دچار ناکامی یا سرخوردگی شوند. به همین جهت روحیه ی حساس تری دارند و نسبت به طعنه و کنایه ها و سرزنش ها حساس ترند.

کودکان مبتلا به عقب ماندگی ذهنی هم به سبب توانایی ذهنی کمتر، به تنهایی قادر به حل مسائل و مراقبت از خود نیستند. احتمال بروز آسیب های جسمی و روانی هم در آن ها بیشتر است. به همین دلیل در مقابل حوادث و مسائل زندگی ناتوان تر و حساس تر هستند.

حمایت و مراقبت از این کودکان به معنای توجه بیش از حد به آنان نیست و نباید با دلسوزی های بی مورد و غیرضروری، آن ها را به اطرافیان وابسته کرد. در حین حمایت، باید توانایی های آن ها را تقویت و به انجام امور خود و کسب اعتماد به نفس تشویق کرد.

مطالب گفته شده از کتاب “زندگی روانی کودک تا یک سالگی” یا “کودک شیرخوار خود را بشناسیم” نوشته دکتر فرهاد شاملو می باشد که توسط نشر قطره به چاپ رسیده. البته این مطالب با اندکی تغییر و تلخیص آورده شده اند.

شما هم اگر فکر می کنید مواردی دیگری وجود دارد که در آسیب های روانی کودک موثر است در همین بخش نظر بگذارید تا دیگران هم استفاده کنند.

نظرات

دیدگاه خود را ارسال نمایید